Mi secreto mágico!!!

De gestage zigzaggende rit als de veters van een schoen tussen de grootstad La Paz en het lieflijke platteland van Huaricana(nieuw project Sumukamaña) is altijd een heuse willens nillens belevenis.  De ene keer is de tot de nok gevulde bus nagenoeg een sauna, waarbij de loden hitte je spijsverteringssappen doen koken. Daarbij komen alle vliegen uit de hele omtrek al dansend dag zeggen en al wil ik niet zeuren over geuren, maar de menselijke stank is dan zo verpletterend dat je even vreest dat het giftig kan zijn.  De andere keer zit je al martelend op het dak van de bus omringd door de gezangen van de frisse wind.   Dan is de weg onderbroken door een gekantelde vrachtwagen. Ofwel hebben we zelf een klapband -dat euvel wordt dan evenwel snel opgelost door een zo goed als profielloos reserve exemplaar-. Daarnaast heb je om de haverklap nog het feit van  protest blokkades en stakingen omwille van sociale onrusten waardoor er helemaal geen  transportmogelijkheden zijn.  Tijdens een andere rit is het zo droog dat het stof en zand dwarrelt door de bus, met gevolg; zand in mijn haar, zand tussen mijn tanden, zand in mijn oren, zand in mijn ogen en zand in alle plooien van mijn huid.  Laatst waren de beproevingen de verwoestende overstromingen met de kleur van karamel die de sowieso bar slechte weg nog onbegaanbaarder maakte.  Het verweerde wegdek veranderde zienderogen in een glibberige en zuigende modderstroom.  Het overtrof mijn stoutste verbeelding.  De vrijpostige man naast me, een habitué en kenner van deze route, met zijn haar zo strak naar achteren gekeerd dat hij op een halve ui leek, kwam aanzetten met de weliswaar goed bedoelde doch nietszeggende clichés als "maak je geen zorgen" of " het komt allemaal goed" hetgeen niet alleen ontzettend onpraktisch is maar ook bloedirritant in zo´n situatie.  Uiteraard, probeerde ik uiterlijk mijn cool te bewaren, wat niet meer dan een pose was.  Maar ja, hoe je het ook went of keert veel keus heb je niet temeer je al in de bus zit.  Dusdanig bagger en zwabber je op hoop van zegen verder over het doorploegde en geaccidenteerde parcours. De chauffeurs zijn hier ook veelal "panchkes".  Zo was er ooit ééntje die geleidelijk in slaap viel achter het stuur.  Nog erger was de roekeloze sturm und drang ploert, nauwelijks uit de luierwas, die de meest elementaire verkeersregels en voorzichtigheid geheel aan zijn laars lapte terwijl de mist als watten om de weg lag en hij met zijn drieste rijstijl mij de stuipen op het lijf joeg.   Het tegenovergestelde was het slakkengangetje van de oude grijsaard waarbij mijn gedachten naar mijn fiets gingen omdat ik daarmee nota bene sneller vooruit ga.  Welnu het lijstje met nog meerdere voorbeelden is zodanig lang dat ik het eerder over een lijst of, zeg maat gerust, een waslijst zou moeten hebben maar dat zou ons te ver leiden.   Maar goed, ik ben wat die vervelende ongemakken betreft niet van de moeilijkste soort en al te lang wil er niet bij stilstaan, gedane zaken nemen immers geen keer.  Het hoort blijkbaar bij het huidige Bolivia.  Misschien leer je hierdoor om het dagelijkse leven iets meer zen te benaderen.

De media en wetenschappers maken gewag dat de oorzaken van de droogtes en overstromingen te wijten zijn aan de alomtegenwoordige klimaatsveranderingen tengevolge onze ongekende voorliefde voor uitlaatgassen en andere destructieve handelingen van de mens.  Je hoeft nochtans geen Nobelprijs winnaar noch eco-warrior te zijn om deze stelling ten overvloede te beamen daar in Bolivia de naakte waarheid van de gevolgen van de opwarming van de aarde allang niet meer zo abstract zijn.   Je ogen gaan hier echt open, om het zo eens uit te drukken.   Ware het nog maar omwille van de sneeuwtoppen en bergbeekjes die verdwijnen in het Andesgebergte.   Of de meren en rivieren die zakken in de Amazonegebieden.  Oogsten mislukken door de steeds frequenter voortkomende droogtes en overstromingen. Ik zie kortom, gemeenschappen en prachtige, bijna paradijselijke, ecosystemen lijden onder deze dramatische omstandigheden en dat is simpelweg zorgwekkend als je het mij vraagt.  Het is niettemin algemeen geweten, nietwaar, of je moet een per ruimteschip aangevoerd wereldvreemd heelalwezen zijn.

Ik moet hier en passant nog even opmerken dat het milieubeleid en de plannen voor duurzaam beheer niet hoog op de prioriteitenlijst van de Boliviaanse regering staan.  President Evo Morales´s hoog van de toren geblazen Pachamama (moeder natuur) retoriek is goed voor de internationale conferenties.  Het zou hem evenwel sieren indien hij zijn mooie en dure woorden in eigen land in de praktijk zou brengen en eens grondig werk maakt van o.a. het vuilnisprobleem en de vervuilende mijnindustrie.  Natuurlijk zijn de klimaatsveranderingen nauwelijks de schuld van Bolivia en is het terecht om de verantwoordelijkheid bij de vervuilende landen te leggen.   Maar het keren voor eigen deur als goede voorbeeld zou niet misstaan in dit hele plaatje.

Waarschijnlijk zit er menigeen onder jullie te wippen van nieuwsgierigheid en ongeduld als een sprinkhaan in een pot betreffende mijn titel. Welnu, liefste lezers, het is niet allemaal kommer en kwel betreffende moeder natuur want deze heeft hier aardig, sappig en vooral lekker fruit in petto, daar is geen woord tegen in te brengen.  Dit divers gamma aan fruit van het moment vormt de heerlijk basis van mijn zo goed als dagelijks wonderlijke geheim...de super vitaminico.   Een buitengewone gastronomische ervaring -hoe subjectief het ook moge zijn - die een bijna halsstarrige obsessie geworden is en dat eerlijk gezegd voller van geloof dan van redenering is. Dit crème de la crème goedje zorgt er mede voor dat ik hier -hout vasthouden - steeds in uitstekende gezondheid verkeer en en plein forme ben. Bovendien bevat het naast het vele fruit nog een ei, inclusief karkas, een scheut donker bier, een glas melk en allerhande kruiden.  Om tot het resultaat te komen moet je al de ingrediënten mixen.  Simple comme bonjour.   Het zou misschien iets te ver gaan om te beweren dat het magische krachten bezit a la Asterix´s toverdrankje, al sluit ik het niet helemaal uit.   In elk geval verzaakt het eenvoudige denkbeeld aan dit drankje, het woord super vitaminico, bij mij al een golf van geluk, een rimpeling die mijn hele systeem overstroomt.   Om maar te zeggen dat het verschrikkelijk lekker is, een weldaad voor de mens, ook al ziet het er niet uit, dat geef ik grif toe. 

Met verlangen kijk ik uit dat dergelijke deugddoende weelde in de toekomst binnen het bereik zal liggen van de deelnemers van het het project Sumakamaña.   Dat, liefste lezers, zou van mij alleszins de gelukkigste mens ter wereld maken.   Dat de Pachamama onze planten gunstig gezind moge zijn.

Om af te ronden met wat ik hierboven heb geschreven, schiet mij nog één zinnetje te binnen: "Buen provecho" oftewel "Smoekelaaik allemoe! en daarmee is alles gezegd.

 

Liefs

Federico

 

 

Zes plastic stoelen!

Misdadig vroeg diende ik uit de veren voor een vergadering die reeds om 8 uur zou starten. Je moet wel weten dat deze doorging op 2 uren rijden. Het mini-busje hobbelde en schommelde tergend traag over de onverharde lamentabele weg waarbij het genjengel cassettebandje dreigde te ontsporen en ook de volumesterkte droeg niet bij aan de muziekkwaliteit. De overige passagiers van de bus leken er vrede mee te nemen. Wuivende eucalyptusbosjes raakten bijna de wolken die laag boven de bergen hingen en reuzecactussen en enkele andere fraaie planten sierde de hellingen naast de allesoverheersende dorheid. Mijn bestemming, Huaricana, waar het terrein gelegen is van ons nieuw landbouwproject Sumakamaña en waar het land lijkt te stomen onder de zon die opkomt als een abrikoos en ondergaat als een vette perzik. Een noodlijdende regio zonder kraantjes water noch medische zorg, zonder wegen of sociale voorzieningen en met een gemeenschap van merendeels kleine, arme boeren die voor een aalmoes zware handenarbeid verrichten. De nederige stulpjes uit gedroogde aarde (adobe) gingen op in het landschap, behalve een bizar groter misbaksel, geschilderd in fel lichtblauw en wit dat bleekjes opdoemde uit de gouden, aura van de opkomende zon. Dit is het spuuglelijk gemeenschapshuis dat fungeert voor de dorpsvergaderingen in deze zo goed als vergeten streek. Een vergadermodel dat gebaseerd is op de oude inheemse indianencultuur waarbij de inwoners beslissen over het algemeen belang en het dagelijks reilen en zeilen.
Vandaag zouden wij ons voorstellen tijdens de maandelijkse dorpsbijeenkomst. Ik wist van toeten noch blazen over de plaatselijke gebruiken. Toen ik om nadere informatie vroeg aan een dorpsinwoner, die door het leven gaat met een dikke prop isolatietape om de poot van zijn bril, bleek die man weinig van zegs, enkel iets in de trant dat ik me maar tot het dorpshoofd moest wenden. Omdat ik toch al een tijdje onder de Bolivianen woon ken ik enkele van hun gevoeligheden en zei aldus: "Dat is geen probleem, mijnheer. Ik zal het vragen aan het dorpshoofd maar ik dacht dat jij dat was." Nog geen seconde later kwam zijn tong los en had ik tekst en uitleg betreffende mijn vraag. Uiteraard van dezelfde persoon die ik op subtiele manier tot chef gebombardeerd had.
Ik was eerlijk gezegd niet gerust in de vergadering, zeker omdat het mij ooit ter ore kwam dat buitenstaanders niet al te geliefd zijn. Echter, mijn twijfel was ongegrond. Een hartelijk applaus weergalmde - tot mijn eigen grote verbazing - na het laatste woord van onze voorstelling. Maar laten we wel wezen, het feit dat we flessen frisdrank meehadden zal ook wel een handje geholpen hebben. De secretaris, met zijn pokdalige wangen, deelde ons het merkwaardige verzoek mede, op een manier alsof hij het nieuws voorlas zacht en monotoom, dat we tegen volgende vergadering zes plastic stoelen moeten meebrengen als schenking aan de gemeenschap. En daarmee was de kous af.
Voorts verstond ik hoegenaamd nougatbollen van de bijeenkomst, dat komt natuurlijk omdat het leeuwendeel in het plat half ingeslikt Aymara´s was, de taal die zelfs de Spaanse veroveraars niet hebben kunnen uitroeien. Hierdoor was het gebeuren voor mij net zo spannend als teennagels zien groeien. Ik onderdrukte de ene geeuw na de andere maar jammer genoeg viel het gênante geluid dat mijn maag zo nu en dan voortbracht niet te onderdrukken.
Huaricana is zo´n levendig dorp dat grossiert in rondrennende, lachende joie-de-vivre kinderen met hun strapatsen in de beekjes tussen de dobberende en deinde welvaartsresten als blikken, plastic flessen en flarden van een dagblad. Een dorp met varkens die er slijmerige knorgeluiden maken en wroeten in de ranzige modder naar Joost mag het weten. Geleidelijk krijg ik een klare kijk op de leefgewoontes, omgangsvormen, problemen en beperkingen van de pretentieloze plattelandsbevolking. Naast de fijne contacten, de onderlinge solidariteit en het charmante dorpsplein is er ook het minder rooskleurig plaatje. Waar overleven de boodschap is in de harde realiteit van handelssystemen die hen uitbuiten, afhankelijkheid, alcoholisme, gebrek aan degelijk onderwijs en algemene vorming. Vooral de positie van de vrouw is beklagenswaardig. Een talrijke kroost mag dan zogenaamd een zegen zijn, in combinatie met een totaal gebrek aan middelen is het vooral een grote zorg.
Toen de vergadering ten einde liep had ik nog net de tijd om in allerijl de laatste bus te nemen. Weliswaar een legendarische rit daar ik na halsbrekende toeren op het dak moest en plaatsnam tussen enkele zakken ajuinen en drie kakelende kippen die uit schrik onafgebroken poepten. Met als gevolg, een weinig subtiele massage, die mijn billen zich ongetwijfeld nog lang zullen herinneren. Temeer, ik telkens een seconde of twee de lucht in zweefde als we over een bruuske knobbel reden. Ik kan u verzekeren dat dat er talloze waren.
Maar gelukkig,liefste lezers, was het oogstrelende decor alweer indrukwekkend, bedoeld om te imponeren leek het wel en werd ik begroet door een regenboog die bleek glansde als een watermerk. Terwijl ik naar de langgerekte wolken staarde die opzwollen tot fantasiedieren en elkaar verscheurden dacht ik aan dit volk dat dit landschap verdient en niet de afgedreven vruchten ervan.

Huaricana, of het leven zoals het is op het platteland.

liefs,
Federico

Een maandag als geen ander.

Op klokslag 12 uur ´s middags bevonden alle inwoners van La Paz zich op straat om Alesitas te vieren.  Dit traditioneel Andes volksfeest op 24 januari heeft zijn oorsprong in de Aymara cultuur, wellicht uit de Tiahuanaca periode( 400vc-1200nc), en heeft op één of andere manier de Spaanse verovering overleeft.  Welke betekenis men er door de jaren heen ook aan gehecht heeft, steeds gaat het over het offeren aan de Aymara en beschermgod Ekkeko, de huisgod van de overvloed.  Het is een klein, vrolijk en gezet mannetje dat afgebeeld wordt met blosjes, een snor en een brede glimlach en die als tegenprestatie voor de offering waakt over het huishouden en zorgt voor geluk en voorspoed.   In zijn huidige vorm komt het eigenlijk vooral neer op het volgende; mensen kopen miniatuurversies van zaken die ze anderen of zichzelf toewensen in het komende jaar. Om exact twaalf uur verdrummen de mensen elkaar alsof het Mekka is om deze miniaturen ritueel te laten inzegenen door een Yatiri (Aymara priester) met wierook, bloemetjes, pure alcohol en gebeden die pre-hispanische en katholieke tradities vermengen.  In Bolivia parasiteren geloof en bijgeloof mekaar zonder verpinken.

De mini-euro´s of dollarbiljetten zijn veruit het populairst, hoewel de zorgvuldig gedetailleerde mini-huisjes, auto´s, nep -diploma´s, nep-visums, echtscheidingspapieren, kortom alles wat je je maar kan inbeelden, blijken toch ook goed te verkopen.  Speelgoedgeld, een rode haan als je een partner wilt, geel als je iemand zoekt met veel geld en wit als je dit jaar wilt trouwen. Leidt de aandacht van de dagelijkse problemen weer even af.

Hoe dan ook, of je dat alles nu gelooft of niet, het is sowieso een gezellige markt met zijn meer dan 5000 opgestelde standjes, daar is de Brusselse kerstmarkt klein bier bij.  Een maandag als geen ander.

liefs 

federico