Zoekers en planners

Er gaat geen dag voorbij of er hangt wel een of andere pagadder aan mijn been, met zijn loopneus schuurend tegen mijn broekspijp alsof deze een reuze zakdoek is.  Zo gaat dat met klein mannen!!!  Een ander van hun favoriete liefhebberijen is het al joelend paardjerijden, dit gepaard gaande met de gebruikelijke grappen en grollen –had ik maar twaalf knieën, denk ik soms –maar hun allerleukste spelletje is niettemin het imaginair scheren van mijn stoppelbaardje.  Het is geweten dat de baardgroei van de indiaan uiterst minimaal tot nihil is, daarnaast hebben vele kindjes sowieso geen vaderfiguur thuis, waardoor mijn baardharen een zeer fascinerend en amusant gegeven blijken. Wat de mama’s nog delen, naast het feit dat het alleenstaande moeders zijn is het kostwinnerschap als marktvrouw veelal, (uitgevoerde alimentaties zijn hier even zeldzaam als de indiaan met de baard) en het leven rond de armoede grens.

De volkse buitenwijk Villa Fatima, waar het project gelegen is, staat bekend om de vele problemen die er heersen.  De werkloosheid- en alcoholproblematiek is groot, de straatcriminaliteit gaat crescendo en vele gezinnen kunnen de eindjes amper aan elkaar knopen.  Kinderen komen al op jonge leeftijd in aanraking met psychische of fysieke mishandeling, misbruik, geweld of verwaarlozing.  De gevolgen hiervan stellen we dagelijks vast in ons centrum.  De kansarme marktkinderen – die te klein zijn om alleen thuis te blijven en in de wetenschap dat ze anders in een doos of kist zitten of spelen tussen de koopwaar op de markt waar het oftewel koud is of tergend heet en als het regent is het bijna onmogelijk om droog te blijven – deze doelgroep vormt de grootste groep binnen de populatie die het centrum Wawautas bezoeken en dat was initieel ook de opzet en noodzaak van het project.  Daarnaast zijn er enkel probleem kinderen(een weeskindje dat bij zijn oude opa leeft, een hyperkineetje dat nergens welkom is, …) waarvan de economisch e situatie een ietsipietsie beter is.  Stel je daar vooral niet teveel bij voor.  Deze laatste doelgroep betaald een hogere bijdrage voor hun verblijf.  Een economische realiteit.  Naast het feit dat financierring noodzakelijk is, leren de ouders dat ze moeten investeren in hun kind, hoe symbolisch het ook moge wezen.  In Wawautas is het steeds een drukte van jewelste; peuters komen en gaan, knutselen met verschillende materialen, roepen, lachen, huilen, spelen gretig, puzzelen veel, sporten of iets dat daarvoor doorgaat , zingen,…(Wees gerust vrienden, ik jaag ze niet de stuipen op het lijf met mijn fenomenaal zangtalent!)  Wat niet meer of minder is dan op pedeagogische wijze de sociale en motorische vaardigheden stimuleren. Door de persoonlijke aandacht, die we kunnen schenken door onze kleinschaligheid, en de aanmoedigingen, in de veilege omegving die Wawautas biedt, ontwikkelen de kinderen mettertijd een reëel positief zelfbeeld die hun zelfvertrouwen, sociale competenties en weerbarheid vergroot. Daarnaast wordt er veel aandacht besteed aan persoonlijke hygiëne.  Er wordt hun aangeleerd om handen te wassen, tanden te poetsen en sommige krijgen  -uit pure noodzaak – een wasbeurt met zeep, niet elke dag want we moeten spaarzaam zijn met het water. Ik hoef jullie niet in het lang en het breed uit te leggen dat dit in de meeste thuissituaties geen evidenties zijn. Ook streven we naar een warme maaltijd met gevarieerd en verse ingrediënten en met prioriteit voor lokale producten.  Het staat buiten kijf dat dit voor een kind een cruciale leeftijd is, zowel wat voeding, gezondheid als opvoeding betreft.  Temeer opvoeding en vorming de basis van vooruitgang zijn.  Ik bedoel er met andere woorden mee dat de mensen het zelf moeten doen.  Bovendien nemen we de verantwoordelijkheid van de ouders niet weg maar ondersteunen we hen juist.  Het is juist de bedoeling dat ze de geleerde vaardigheden doorgeven aan hun broertjes, zusjes en familie.  De moeders springen op regelmatige basis binnen om samen te bespreken hoe de ontwikkeling van hun kind vordert en hoe ze dit kunnen stimuleren.  Sommige ook om eventjes hun hart te luchten, als een toeverlaat.

Wat de tweede pijler van het project betreft , namelijk de veelbelovende vormingsmomenten voor de ouders over diverse thema’s die hen aanbelangen of groepsdynamica’s met een meer psychologische inslag, is het een ander paar mouwen.   De opkomst is, eerlijk gezegd, povertjes te noemen tot dusver.  Wat nog niet per se wil zeggen dat de deelnemers die opdaagden er niets van hebben opgestoken, integendeel.  Ik weet het is not done in de ontwikkelingssector om een getrouw, realistisch en genuanceerd  beeld te geven van de werkelijkheid; sla de jaarverslagen er maar eens op na van de ngo’s , opgeklopte succesen worden breed uitgemeten en het zo leerzame falen verstopt.  Dat heeft de mafia, het wielerpeleton en de hulpsector gemeen…namelijk de omerta.  Of is Wawautas een uitzondering?  Zijn wij de enige die met dit soort en andere problemen te kampen hebben .  Daar geloof ik geen barst van.  Want daarvoor heb ik afgelopen jaren al teveel verantwoordelijke en medewerkers van andere projecten gesproken.  Iedereen, zonder uitzondering, komt met vergelijkbare voorbeelden en verhalen.  Paradoxaal genoeg is de zwijgplicht deels logisch want ‘Wiens brood men eet, diens woord men spreekt” We voelen de hete adem van de donateurs. Die willen resultaten zien (en terecht) .  De subsidiegevers verwachten  eindrapporten waarin je je moet verantwoorden (en terecht)…fantastisch schrijf je…want volgend jaar wil je weer subsidies.  Maar in werkelijkheid is ontwikkelingswerk moeilijk, een werk van lange adem en niet alles lukt.  Daarnaast zijn de hoge eisen en de kritische tot zeer kritische toon over ontwikkelingssamenwerking deels te te wijten aan de sector zelf met hun versimpelde emotionele-marketings-campagnes; “Voor 1euro red je een kind” Ja, was het maar zo eenvoudig! Voor 1 euro geef je kind hooguit een week pap.   Wat denk je dan als deze boodschap (illusie) jaar in jaar uit wordt herhaald?  Precies, wenkbrouwengefrons en dat het allemaal niets heeft geholpen, een doekje voor het bloeden.  Die theatrale gepolariseerde posities zijn belachelijk.   Voor alle duidelijkheid wil ik toch nog meedelen dat in het grote verhaal het betere gaat met de wereld.  Honger een armoede nemen af en onderwijs en gezondheid verbeteren.  Het zijn niet  zozeer een gebrek aan indrukwekkende resultaten maar de volstrekt overspannen abracadabra verwachtingen die de oorzaak zijn van de draagvlakcrisis van de sector.

Terug naar Wawautas.  We kuneen dus gerust stelen dat het betrekken van de ouders voor de vrijwillige vormingen geen vanzelfsprekendheid is voor een nieuw project in een ontwikkelingsland.     Maar we zijn  zoekers en proberen uit wat werkt en wat niet, om tussendoor steeds de koers bij te stellen.  Alleen zo, kan je in de weerbarstige, complexe werkelijkheid en op lange termijn iets ten goede veranderen.  Sta me toe te zeggen dat dit in tegenstelling is tot de vaak one-size-fits-all receptuur, voor verschillende landen op verschillende continenten van de planners uit luchtgekoelde glimmende kantoren in westerse hoofdsteden zoals de millenniumdoelen en de begrotingsteun zijn.

Enfin we wijken weer af.  In Wawautas moet er voor alle duidelijkheid nog si en veel la maar grosso modo doen het project en de medewerkers het goed.  94 verschillende kinderen bezochten het centrum en dit met een gemiddelde van 10 a 12 per dag.  De huidige ploeg die dit realiseert bestaat uit; Paula die als voltijdse haar dagen vult als opvoedster, kokkin en poetsvrouw, daarnaast Sandra (logopediste als opleiding) werkt halftijds vooral op inhoudelijk vlak en dan is er nog Juan Luis die halftijds (maar officieel veel meer) de taken vervult van psycholoog, projectverantwoordelijke en manusje –van –alles.  Deze ploeg wordt soms aangevuld met een vrijwilliger(ster) of een Boliviaanse stage student.

Voorts is er overigens nog meer goed nieuws over de uitbreiding van het centrum met een begeleidings- en woonproject voor jongeren uit de dorpen maar de uitleg hieromtrent zal voor een volgende keer zijn daar mijn darmen blijkbaar ook geen planners zijn en nu opspelen als een wasmachine in spoelfase…

Liefs,

Federico